Jakub Sokołowski (1784-1837), warsztat litograficzny Aleksandra Chodkiewicza (czynny w latach 1818 - ok. 1827) Próby litograficzne, ok. 1820
Litografia, papier, 14 x 32,5 cm
W prawym dolnym rogu pieczątki: okrągła z monogramem wiązanym DWJ i owalna Zbiór Wiktora Gomulickiego
Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 41974
Zakup od Dominika Witke-Jeżewskiego, 1925
Jakub Sokołowski był jednym z artystów odwiedzających salon hrabiego
Chodkiewicza, gdzie malarze i arystokraci zapoznawali się z litografią,
która około roku 1818 była nowością w Warszawie. Jego kompozycja jest
próbą możliwości nowej techniki. Artysta przedstawił tu kilka motywów.
W lewej części ukazane zostały malownicze ruiny (czy może starożytny
cmentarz) nad wodą, w której odbijają się kępy drzew, a obok, jako
próbka pisma, widnieje wierszyk: Pobili się dwa jastrzębie Gołąbek siedząc na dębie Pomyślał sobie Ale kruk krukowi oka nie wydziobie.
U dołu artysta przedstawił krowę i jeźdźca w orientalizującym stroju.
Motyw pojedynczego zwierzęcia lub pary zwierząt ukazanych na tle
zasugerowanego krajobrazu często pojawiał się na pierwszych
litograficznych odbitkach. Wśród prac samego Sokołowskiego odnaleźć
można również pantery i bawiące się psy. Jeźdźcy na koniach, zwłaszcza
we wschodnich kostiumach, to także jeden z ulubionych motywów twórców
wczesnych litografii.
Poniżej kompozycji znajduje się notatka ołówkiem zrobiona ręką Dominika
Witke-Jeżewskiego: Rysował na kamieniu Jakub Sokołowski | odbito w litografii hr Aleks Chodkiewicza | (wedł W. Gomulickiego).
Litografia ta należy do licznej grupy odbitek, które ze zbiorów Wiktora
Gomulickiego trafiły do kolekcji Dominika Witke-Jeżewskiego.
(K.P.)
