Julian Cegliński (1827-1910) Widok Warszawy od strony Pragi, przed 1859
Litografia barwna, papier, 11 x 18,5 cm
Sygnowany: Lit J. Cegliński; napis nad kompozycją: a Varsovie; pod kompozycją: WIDOK WARSZAWY OD STRONY PRAGI;
na odwrocie pieczątka: BIBLIOTEKA TOW. OPIEKI | NAD ZABYTKAMI| i monogram wiązany WG
Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. Gr.Pol.1928
Dar Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, 4.01.1917
Jest to jeden z widoków Warszawy zgromadzonych przez zapalonego
varsavianistę, jakim był Wiktor Gomulicki. Miasto ukazane zostało z
tradycyjnego punktu widzenia, od strony Pragi. Na pierwszym planie
widać fragment Komory Wodnej i most łyżwowy przez Wisłę. Do czasu
zbudowania mostu Kierbedzia w latach 1859-1864 mosty łyżwowe pozwalały
na przeprawianie się przez rzekę. Opierały się one na płaskodennych
łodziach zwanych łyżwami, a później, w XIX wieku, na drewnianych lub
metalowych pontonach. Funkcjonowały jedynie w sezonie wiosenno-letnim,
rozbierano je na zimę, ponieważ zamarzająca rzeka i kry stanowiły dla
nich zagrożenie. Zwykle montowano je u wylotu ulicy Bednarskiej, a na
ich praskim końcu znajdowała się Komora Wodna, gdzie pobierano mostowe.
Widoczny na litografii budynek został wzniesiony w latach 1824-1825
według projektu Antonia Corazziego. Ten włoski architekt był autorem
wielu warszawskich budowli wzniesionych w okresie Królestwa Polskiego,
charakteryzujących się monumentalnością (do najbardziej
okazałych należą Teatr Wielki i zespół budynków rządowych przy placu
Bankowym). Wiktor Gomulicki nie darzył sympatią projektów Corazziego,
zarzucając mu, że jego klasycystyczne budowle nie pasują do polskiej
ziemi i polskiego nieba.
