Giorgio Ghisi (1520-1582) wg Rafaela Santi (1483-1520) Szkoła Ateńska, 1550
Miedzioryt, papier, 50,2 x 80,2 cm
Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 81502
Dar Seweryna Smolikowskiego
Prezentowana rycina jest reprodukcją jednego z malowideł ściennych
wykonanych przez Rafaela w apartamentach papieża Juliusza II w
Watykanie (od 1508 roku). Ten zespół fresków już przez współczesnych
został zaliczony do kanonu arcydzieł malarstwa europejskiego. Ranga
tych dzieł spowodowała, że były one wielokrotnie reprodukowane przez
rytowników i następnie - w graficznej wersji - rozpowszechniane.
Pierwowzór malarski prezentowanej ryciny znajduje się w Stanza della
Segnatura, prywatnej bibliotece papieża. Kompozycja stanowi symboliczne
przedstawienie jednej z podstawowych dziedzin ludzkiej wiedzy -
Filozofii. Rafael ukazał wyimaginowane spotkanie wybitnych filozofów
starożytnej Grecji. Postaci, wśród których można zidentyfikować m.in.
Platona, Arystotelesa, Sokratesa, Heraklita, Diogenesa, Pitagorasa,
Euklidesa, ukazał we wnętrzu świątyni, w której formach historycy
sztuki upatrują wizji właśnie wznoszonej wówczas bazyliki watykańskiej.
Analiza fizjonomii kolejnych filozofów skłania badaczy do
przypuszczenia, że są to zarazem portrety artystów współczesnych
Rafaelowi (np. postać Heraklita siedzącego na pierwszym planie, nieco
po lewej stronie, miałaby być wizerunkiem Michała Anioła). Swój
autoportret umieścił Rafael przy prawej krawędzi kompozycji.
Zbiór rycin reprodukujących słynne dzieła malarstwa stanowi istotny
element kolekcji Smolikowskiego, wśród nich znajdujemy nie tylko ryciny
z epoki (wykonane w czasie bliskim powstaniu malarskiego pierwowzoru),
ale także dziewiętnastowieczne litografie czy staloryty. Rycina
Ghisiego zajmuje miejsce szczególne wśród prac graficznych o
charakterze reprodukcyjnym. Matryca do tej kompozycji została wykonana
przez rytownika w Antwerpii dla wydawnictwa Hieronymusa Cocka i
należała do wczesnych prac propagujących twórczość Rafaela na północy
Europy.
