Wiktor Gomulicki (1848-1919) poeta, powieściopisarz, dziennikarz, krytyk literacki, wielki miłośnik Warszawy i badacz jej historii.
Urodził się w Ostrołęce. Lata dzieciństwa spędził w Pułtusku,
gdzie uczęszczał do progimnazjum przy klasztorze Benedyktynów. Ten
okres życia stał się kanwą dla jego najsłynniejszej powieści Wspomnienia niebieskiego mundurka.
W 1864 roku przeprowadził się do Warszawy, gdzie kontynuował naukę
najpierw w Gimnazjum IV, a następnie na Wydziale Prawa Szkoły Głównej.
Jednak w 1869 roku porzucił studia, kiedy Szkoła Główna została
przemianowana na rosyjski uniwersytet. Jeszcze w czasie studiów
zadebiutował jako poeta na łamach "Tygodnika Ilustrowanego". Później
współpracował z wieloma warszawskimi czasopismami. Początkowo związany
był z "Kurierem Warszawskim", a następnie z "Kurierem Codziennym".
Pisywał także do innych pism, w tym do satyrycznych "Kolców" i "Muchy"
oraz do "Tygodnika Ilustrowanego". Przez pewien czas był również
właścicielem i redaktorem naczelnym "Tygodnika Powszechnego".
Życie dziennikarzy i poetów stało się tematem jego powieści Ciury.
Wśród bohaterów tego utworu można odnaleźć wiele postaci wzorowanych na
osobistościach warszawskiego światka literackiego drugiej połowy XIX
wieku. Sama Warszawa jest także jednym z głównych bohaterów dzieła.
Miasto staje się w nim żywym organizmem, bezwzględnym dla młodych
idealistów. Stolica pojawia się także jako tło i bohater jego powieści
historycznych: Cudna mieszczka oraz Miecz i łokieć.
Poeta lubił szczególnie Stare Miasto, widząc w nim pozostałości dawnej,
malowniczej stolicy, poświęcił Warszawie liczne wiersze i felietony
oraz trzy serie "Opowiadań o Starej Warszawie".
Zbiór graficzny stanowi jedynie część rozległych zainteresowań
kolekcjonerskich Wiktora Gomulickiego. Oprócz rycin gromadził on
również szkło, porcelanę, dawne dokumenty i rękopisy, miał także
ogromną bibliotekę. Jego kolekcję graficzną można podzielić na cztery
zasadnicze grupy tematyczne. Pierwszą z nich stanowią varsaviana,
obejmujące widoki ogólne Warszawy oraz wizerunki jej poszczególnych
budowli. Druga grupa związana jest z historią litografii warszawskiej,
ze szczególnie interesującym jest zespołem litografii z lat 1818-1830,
czyli z najwcześniejszego okresu rozwoju tej techniki na ziemiach
polskich. Trzeci zespół tworzą ryciny autorstwa Fryderyka Krzysztofa i
Adolfa Fryderyka Dietrichów. Twórczość tych rytowników, którzy działali
głównie w pierwszej połowie XIX wieku, zainteresowała Gomulickiego do
tego stopnia, że zamierzał napisać ich monografię oraz zorganizować
wystawę ich prac. W tym celu nawiązał nawet korespondencję z rodziną
artystów.
Niestety, planowane przedsięwzięcia nie powiodły się, a cały zespół
rycin i zgromadzona przez niego dokumentacja zostały sprzedane.
Czwartą, ostatnią grupę rycin, stanowią teatralia z pokaźnym zespołem
portretów warszawskich aktorów działających w latach 30. i 40. XIX
wieku.
Gomulicki pisał wiele o sztuce, nie tylko artykuły o aktualnych
wydarzeniach artystycznych i współczesnych sobie artystach, ale także o
sztuce dawnej. Opisywał działalność twórców sprzed kilku stuleci, a
także artystów działających jeszcze w połowie XIX wieku. W swej pracy
pisarskiej i badawczej korzystał z kolekcji rycin.
Kolekcja Wiktora Gomulickiego miała charakter nietypowy. Jej
twórca nie dążył do zbudowania wielkiego, jednolitego zbioru. Wręcz
przeciwnie, ryciny znajdowały się w jego posiadaniu przez pewien czas,
a następnie odsprzedawał je. W ten sposób jego kolekcja nigdy nie
stanowiła zamkniętej całości. Gdy jakiś temat zajmował go, gromadził
związane z nim ryciny i dokumenty. Kiedy jednak dane zagadnienie
przestało go interesować, sprzedawał zebrane przez siebie materiały. W
ten sposób kolekcja Wiktora Gomulickiego uległa częściowemu
rozproszeniu już za jego życia. Większa część jego zbiorów znalazła się
w kolekcjach Dominika Witke-Jeżewskiego (zakupiona częściowo ok. 1913
roku, a następnie po śmierci Gomulickiego) i Towarzystwa Opieki nad
Zabytkami Przeszłości (zakupiona w 1908 roku), a następnie w Muzeum
Narodowych w Warszawie.
Kamilla Pijanowska
Wybrane grafiki z kolekcji
Józef Lex (1791-1866), warsztat litograficzny Aleksandra Chodkiewicza (czynny w latach 1818 - ok. 1827), Miłośnicy litografii w Warszawie, 1818
Jakub Sokołowski (1784-1837), warsztat litograficzny Aleksandra Chodkiewicza (czynny w latach 1818 - ok. 1827), Próby litograficzne, ok. 1820
Sebastian Langer (1772-1841) według rysunku Michała Stachowicza (1768-1825), Ilustracja do komedii Wojciecha Bogusławskiego "Spazmy modne", 1820
Fryderyk Krzysztof Dietrich (1779-1847), Widok Belwederu, 1827-1829
Zakład Litograficzny Louisa Bourgeois (czynny w latach 1833-1834), Ferdynand Baraniecki w roli Krzysztofa, 1834
Adolf Fryderyk Dietrich (1817-1860), Spiżowy posążek rycerza, 1854
J. Helfe, Dworzec Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, [1845 - 1869]
Julian Cegliński (1827-1910), Widok Warszawy od strony Pragi, przed 1859
